Nét đẹp vặ hóa ngày Xuân – Chợ Viềng
Từ lâu được biết tới là nét đẹp văn hóa Việt Nam. Thú vui chơi chợ Viềng ngày đầu năm được truyền nối từ đời xưa tới nay. Ai đến chợ Viềng cũng đều cùng ý niệm: xin bùa cầu may bán cho năm mới được bình an – may mắn. Lẫn người bản lẫn người mua đều quan niệm như thế nên không cần thể hiện lời nói hay mặc cả nhiều. Người mua thuận mua được thì xem như lấy vấn may đầu năm. Người bán được hàng mà không bị chật vật – cò kè với người mua thì cũng xem như lấy được may mắn hanh thông ngày đầu năm và do đó niềm tin vào sự thuận lợi trong năm mới.
Chợ mở giữa tân Xuân là lời mời gọi du khách khắp mọi miền dừng chân du Xuân chợ VIềng dẫu chưa lần tường tận gốc tích của phiên chợ độc đáo. Ở Nam Định tới 4 chợ Viềng, đầu tiên là chợ Viềng ở xã Mỹ Trung (huyện Mỹ Lộc) song giờ chỉ còn lại như một địa danh. Từ thành phố đi vào chợ Viềng Mỹ Trung chỉ cách vài cây số, bình thường nói “lên Viềng” hoặc “đến chợ Viềng” mọi người tự hiểu là nơi này.
Còn khi nhắc “đi chợ Viềng” hoặc “đi chơi chợ Viềng” mọi ngời hay nghĩ đến ba chợ còn lại, các nơi mà tên gọi “Viềng” chỉ thực sự có ý nghĩa ngày trong năm: chợ Viềng Chùa (huyện Nam Trực) và chợ Viềng Phủ Dày (xã Kim Thái, huyện Vụ Bản) và chợ Viềng tại Hải Lạng (huyện Nghĩa Hưng) thì nay rất ít người nhớ tới.
Chờ Viềng Phủ Dày
Chợ Viềng Phủ Dày họp trong đêm mùng 7 tháng Giêng Âm lịch. Trước khi đi thăm quan chợ, mọi người vào những đền – phủ trong quần thể di tích lịch sử, vắn hóa Phủ Dầy thắp hương, xin thánh Mẫu may mắn phù hộ được sức khỏe – hạnh phúc trong năm. Giữa cảnh quang sơn thủy hữu tình, giữa tiết Xuân dưới làn mưa bụi mỏng, mọi người chen vai thích cánh dạo quanh những khu vực bày bán những sản vật của đồng quê nông nghiệp trù phú, các sản phẩm thủ công tinh xảo, đồ dùng sinh hoạt mỗi ngày, đồ lễ,… Du khách trẩy hội chợ Viềng Vụ Bản ngoài nhu cầu tâm lnh đối với trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu. Ngoài ra, có cơ hội thưởng thức những đặc sản như: bánh Gôi, xôi Báng hay rượu Hầu”, đặc biệt là “bê thui” ăn kèm tương gừng. Tại chợ Viềng Phủ Dày, thịt bê thui được trưng bày bán từng dãy hay xen vào những hàng bán cây giống, cây cảnh. Ai đến đây đều mua thịt bê thui đem về lấy may.
Người dân truyền tai nhau răng, đi chơi khắp khu chợ từ chiều đến tối, nhưng nếu mua thì không thể không đợi qua 0h, rạng sáng mùng 8 mới mua. Vậy mới thực sự mua may cầu lành. Người nông dân mua cái liềm – lưỡi cuốc mong mưa thuận gió hòa mùa màng bội thu và trẻ con thích thú khi được tổ he rồng, phượng – thứ đồ chơi quê hương không thể thiếu của tuổi thơ mỗi người. Du khách xa đến có thể thăm quan khu vực bán cây cảnh – mua cho riêng mình cây theo ưa thích, giá cả hợp lý và chủ yếu là lấy lộc đầu năm. Hay đơn giản hơn, mua gói muối theo tục lệ “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”, hoặc vài đồng xu may mắn về đặt ở bàn thờ. Toàn bộ người bán – mua đều vui vẻ, không những trao đổi nhau món hàng, mà còn gửi gắm những lời tình ngày xuân năm mới, mong muốn đem lại may mắn về nhà.
Với ý nghĩa tại phiên chợ bán – mua lấy may, chơi lấy may mắn thì tại Chờ Viềng Nam Định còn có điểm đặc biệt đó là ẩm thực “ăn lấy may”. Thịt bê thui – phở bò truyền thống của người dận ở đây vốn đã – đang nổi tiếng cùng với khoai lang lim chợ Chùa, kẹo lạc Thượng Nông, lạc vỏ lụa và đặc sản phở bò Giao Cù.
Trong những ngày tháng Giêng mưa Xuân lất phất, trong thời tiết se se lạnh có lẽ không có gì thú vị hơn khi từng du khách được thưởng thức món ăn đặc sản bê thui làm tái cùng với chén rượu nòng cay với tô phở bò “Chính gốc Giao Cù Nam Định” ở chính mảnh đất sản sinh ra món ăn đặc sản, riêng của người Giao Cù Nam Định nói riếng – Việt Nam nói chung. Và sau khi họ cần đã thưởng thức nước chè xanh nóng bỏng tại làng Thanh Khê, xã Nam Cường với kẹo lạc Thượng Nông ai cũng thấy lòng ấm áp hơn khi nghĩ về các nét đẹp văn hóa cộng đồng đầy ý nghĩa từ đời xưa để lại được duy trì ở quê hương Nam Trực. Để rồi khi về trên tay từng người từ những cụ già tới trẻ em đều mua cho minh năm ba thứ đồ từ các món hàng đắt tiền như cây thế, dụng cụ nông nghiệp, đồ cổ, đồ gia dụng, cây giống hay các thứ đồ chơi dân gian tỏ he rồng, …
Đồ cổ ở chợ Viềng Xuân Nam Định
Khi nhắc tới phiên chợ đặc biệt ngày Xuân, chợ Viềng Nam Định là nơi tụ tập của các nét đặc trung văn hóa xã hội, tôn giáo, làng nghề truyền thông, tín ngưỡng, ẩm thực, nghệ thuật truyền thống mang lại nét văn hóa của nền văn minh thời xưa.
Đến với chợ Viềng – chùa thị trấn Nam Giang, ngoài việc mua bán lấy may du khách còn có thể tham gia những trò chơi dân gian,, những môn nghệ thuật truyền thống như: đánh đu, cờ tướng, chọi gà, múa rối cạn, xin chữ, tỏ he,… Những nét đẹp văn hóa đầy giá trị nhân văn được hội tụ đời sống tinh thân của người dân nông nghiệp.
Tháng Giêng từ lâu được xem là “tháng ăn chơi”, là mùa bắt đầu của các lễ hội dân gian. Để rồi mỗi khi tới mùng 7 – 8 âm lịch, người ta lại hội tụ lại Nam Định, tìm tới chợ Viềng – phiên cợ cầu lộc, đểm mang máy mắn về nhà mở đầu năm mới tốt đẹp.
Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, chợ Viềng ngày nang được xem là điểm giao lưu nền văn hóa cồng đồng, hội tụ nét đẹp sản vật.
